Onze provinciale VVD-appgroep ontplofte. Veel VVD-ers in Overijssel zijn boos door de uitlatingen van minister Van der Wal over de stikstofaanpak. De minister stelt namens het kabinet dat het bar slecht gesteld is met de natuur en het milieu in Nederland en dat we de natuur 20 jaar lang hebben verwaarloosd. Dat dit komt door de boeren en dat we dit kunnen fixen door hun stikstofuitstoot drastisch te laten verminderen. Deze stellingnames stuiten ons stuk voor stuk erg tegen de borst. Ze kloppen niet en beschadigen opnieuw onze boeren. De uitspraken zijn zeer ongelukkig en onze verontwaardiging is groot. Dat we iets moeten doen aan het stikstofprobleem staat buiten kijf. Dat is nodig om onze provincie verder te kunnen ontwikkelen en leefbaar te houden. Een heel lastige kwestie, waar we ons bij de VVD buitengewoon veel mee bezig houden.
Waarom is stikstof eigenlijk een probleem?
In Nederland hebben we jaren geleden enthousiast natuurgebieden aangewezen, zogenaamde Natura 2000 gebieden, waarin we veelal kwetsbare, arme natuur willen behouden of zelfs laten aangroeien. In Overijssel hebben we maar liefst 24 van die gebieden. Sommige plantensoorten die we hier willen laten groeien kunnen slecht tegen stikstof. En dan ontstaan dus problemen, want er belandt stikstof in de natuurgebieden: van boeren in de omgeving, van industrie en verkeer, soms van heinde en ver maar ook bijvoorbeeld door poepende ganzen die overvliegen. We meten dit niet, maar maken ‘berekeningen’ en schattingen. Aerius is het systeem waarmee we de schattingen maken. VVD-Overijssel heeft al meerdere malen aangegeven bij het college geen vertrouwen te hebben in dit systeem. Want op basis van die zogenaamde ‘berekeningen’, die eigenlijk schattingen zijn, worden nu vergaande plannen gemaakt om stikstof te verminderen, maatregelen die voor een groot deel neerslaan bij onze boeren.
Meten is Weten!
Laten we handelen op basis van zoveel mogelijk daadwerkelijke metingen. Zodat onze inspanningen en de forse budgetten die worden ingezet ook daadwerkelijk leiden tot het behalen van die doelen. In 2020 heeft de VVD de motie ‘Meten is Weten’ ingediend. Hierin riep zij Gedeputeerde Staten van Overijssel op om te onderzoeken of de provincie kan aansluiten bij bestaande pilots waardoor een scherper inzicht ontstaat in de beschikbare stikstofruimte. Het One Planet Researchcentrum bijvoorbeeld – een samenwerkingsverband van Wageningen University & Research, Radboud en IMEC – werkt aan het ontwikkelen van een sensoroplossing waarmee in netwerkverband heel fijnmazig, dus dicht bij de bron, met sensoren de stikstofemissies digitaal gemeten en onderzocht kunnen worden. Er wordt gemeten op meer locaties, dichter bij de bron. Dit leidt tot een goed inzicht in de stikstofproblematiek. Boeren en andere ondernemers krijgen hierdoor inzicht in het effect van maatregelen die ze treffen om uitstoot te verminderen. Zolang we vast blijven houden aan het huidige systeem (Aerius) weten we nog steeds niet of bijvoorbeeld het opkopen van boeren echt helpt om de doelen van die ‘arme’ natuurgronden te verwezenlijken.
Dilemma
Voor de VVD op alle niveaus, dus hier in de provincie Overijssel maar ook in de Tweede Kamer, zitten we hier mee in onze maag. Dat begint bij de basis: waarom hebben we die natuurdoelen zo gesteld, ook op plekken waar ze totaal onhaalbaar zijn, kunnen we daar niet vanaf? Hier is de afgelopen jaren flink op ingezet door de VVD, maar helaas is dit niet gelukt, en er is voorlopig ook geen zicht op. Dat betekent dat we nu toch iets moeten met die stikstofvermindering, ook in Overijssel, anders blijft de boel ‘op slot’ zitten.
Als VVD vinden we natuur belangrijk. Maar ook vinden we het belangrijk dat we geen onhaalbare natuurdoelen blijven nastreven en alles daaraan ondergeschikt maken. We houden namelijk ook van onze leefgemeenschappen en bewoners op het platteland. En we vinden ook dat er ruimte moet zijn voor ontwikkeling: voor ondernemers, voor verkeer, voor natuurbeleving en recreatie. De laatste tijd zijn daar overigens belangrijke doelen bijgekomen: niet meer afhankelijk zijn van Russisch gas, investeren in koopkracht van de midden- en lage inkomens, defensie en voedselzekerheid. Over prioriteiten gesproken…
Her prioriteren
Een maand geleden zijn we wakker geschud uit de droom dat welvaart, veiligheid en voedselzekerheid de nieuwe natuurlijke toestand zou zijn in Europa. Het wapengekletter in Oekraïne heeft deze roze wolk ruw verstoord. De graanschuur van Europa staat in brand en de prijzen knallen door het dak. Ons nooit meer zorgen maken over kou, honger en tanks in de straten blijkt een utopie. Het ‘1939’ gevoel bekruipt ons steeds meer. Deze nieuwe werkelijkheid vraagt om realisme in de landbouwpolitiek! Laten we van voedselzekerheid weer een prioriteit maken. De prioriteit heeft de afgelopen jaren mijns inziens te veel gelegen op duurzaamheid. Krimp van de veestapel en dierlijke productie lijkt onder de rook van oorlogsvuur en voedselonzekerheid een zeer onverstandig besluit. Nederland moet koesteren wat het aan landbouwgrond en boeren heeft en in plaats van “minder” moet het allemaal wellicht wel “meer” worden. We gaan nu toch geen 25 miljard euro inzetten om duizenden hectares vruchtbare landbouwgrond uit productie te nemen.
Nederland moet van het slot
Helaas is er nu geen andere weg dan toch in te zetten op stikstofvermindering om Nederland ‘van het slot’ te halen. Daarom werken we hier als VVD, opnieuw met alle politieke geledingen, aan mee. De minister vraagt van de provincies om gebiedsgerichte plannen. Ook in Overijssel worden deze voorbereid. Hierin wordt gekeken waar we slim en verstandig zaken aan elkaar kunnen koppelen en hoe we de doelen kunnen behalen. Het vrijwillig verplaatsen of uitkopen van boeren is een onderdeel van deze aanpak.
Toekomst
Hopelijk kunnen we zo samen optrekken met alle betrokkenen in de provincie en ons baseren op feiten. Waarbij we alle sectoren betrekken: verkeer, bouw, industrie en landbouw. En kunnen we op termijn ook realistische natuurdoelen afspreken. Waarbij we ver wegblijven van het ‘boeren bashen’ dat nu zo in zwang lijkt. Voorlopig is er nog heel veel werk aan de winkel. Vanuit onze provinciale en gemeentelijke fracties blijven we onze VVD-collega’s in Den Haag voeden met kennis en ervaring uit de praktijk. Samen, ieder vanuit de eigen rol, trekken we op in onze strijd voor een rechtvaardig en verstandig landbouw- en natuurbeleid.
Namens de VVD-fractie in Provinciale Staten van Overijssel,
Wim Tutert, woordvoerder Landbouw & Natuur VVD Provinciale Staten Overijssel
4 april 2022