De oplossing voor de woningnood ligt deels in het oosten van het land, meent de provincie Overijssel. Er is genoeg ruimte, financiële voordelen en de zogeheten ‘Overijsselse aanpak’. “Wij kunnen helpen!”
Hallo, Den Haag, die te bouwen, bouwen, bouwen woningen kunnen gewoon al terecht bij ons, denken noordelijke en oostelijke provincies. Overijssel wil voorop staan wat betreft het aanpakken van de nijpende vraag naar honderdduizenden woningen voor 2030. De provincie wil daarom de landelijke aandacht trekken, met gedeputeerde van Wonen, Ruimte en Retail Monique van Haaf (VVD) voorop.
Waarom moet de focus van de Nederlandse woningmarkt opschuiven naar Overijssel?
Van Haaf: “We willen graag de Overijsselse aanpak verspreid krijgen. Dat betekent, een goede samenwerking tussen bouwers, inwoners, en partijen van de vastgoedmarkt. Met die aanpak sturen we niet meer op de aantallen te bouwen woningen maar op woonagenda’s die samen met de markt gemaakt worden. Zij bepalen mee wat er gerealiseerd kan worden. Voor versnelling in woningbouw kun je beter eerst met de markt praten, en dan op basis van cijfers over het woningtekort een agenda opstellen met de marktpartijen en een ambitie bepalen. De ambitie is 60.000 nieuwe woningen vóór 2030. Die is dus vrij stevig.”
Die aanpak is er niet in andere provincies?
“Niet voor zover ik weet, iedere provincie heeft een eigen aanpak. Maar mensen komen graag kijken hoe we het woningtekort aanpakken. We krijgen regelmatig andere lokale overheden op bezoek om te leren van de Overijsselse aanpak, zoals de provincie Zeeland. We hebben bijvoorbeeld ‘Woonkeukens’, bijeenkomsten waar provincie, vastgoedpartijen, bouwers en architecten kennis delen en experimentele woningbouwprojecten met elkaar starten. Bouwers zoals industriële bouwer Novito Wonen, VolkerWessels en Dura Vermeer sluiten daar ook zo nu en dan bij aan.”
Wat voor woningtekort bestaat er in Overijssel?
“In de regio Zwolle is er vooral vraag naar andere, kleinere woningtypen die passen in de binnenstad. De behoefte naar wonen in steden groeit. Onder andere door nieuwkomers uit de Randstad. In andere gebieden is sprake van bovengemiddelde vergrijzing dat ook andere type woningen vergt. Daarom ligt de nadruk op binnenstedelijk bouwen: 60 procent van de bouwlocaties valt binnen de steden. Er komen iets meer plannen voor hoogbouw. Maar er is een grens aan verdichting, je moet ook denken aan de klimaatopgave in steden. En we willen niet een soort tweede Randstad worden.”
Gezien de vraag naar met name woningen in de Randstad en niet daarbuiten, en bijvoorbeeld werkgelegenheid, gaan jullie wel alle extra woningen vullen?
“Ja. De woningvraag in Overijssel bestaat voor een deel uit mensen uit de Randstad die naar Zwolle komen (volgens onze cijfers niet meer dan 8 procent van de woningzoekers), plus de eigen behoefte door bijvoorbeeld verdunning van huishoudens plus de bevolkingsprognose. We gaan uit van een bevolkingsgroei en in sommige gebieden een stabilisatie. In die gebieden is het dus wel oppassen geblazen wat je daar bouwt – je wilt geen leegstaande woningen hebben over tien jaar. Het is dan beter om flexibele woningen te realiseren die snel vergund kunnen worden en over 20 jaar plaats kunnen maken voor iets anders. Maar dit blijft kijken in een glazen bol. Toen ik startte als gedeputeerde in 2015 moesten we juist een stap terug doen vanwege de overcapaciteit.”
Met bouwen in het groen zijn we voorzichtig
Wat vindt u van de recent voorgestelde bouwlocaties van het Economisch Instituut voor de Bouw, zoals 35.000 woningen in Zwolle Noord?
“Op een kaart kan iedereen locaties aanwijzen, maar ik vraag me af of het echt zo kan werken. Je moet niet top-down kijken naar bouwlocaties maar samen kijken met gemeentes en ontwikkelaars wat er echt mogelijk is. Ook met het oog op welke projecten versnelling nodig hebben of nieuwe voorzieningen. Het rapport van het EIB heeft wel op een positieve manier de gemoederen wakker geschud over landelijk oplossingen vinden voor het woningtekort. Maar met bouwen in het groen zijn we voorzichtig. We hebben die ruimte nodig voor de klimaatadaptatie en landbouw. We hebben het te doen met elkaar op deze oppervlakte!”
Uit onderzoek in opdracht van Binnenlandse Zaken bleek onlangs dat regionale overheden de komende jaren 13,7 miljard euro tekortkomen voor het realiseren van hun woningbouwplannen. Vlak daarna beweerde uw provincie dat er in Oost-Nederland voor hetzelfde aantal euro’s meer huizen gebouwd kunnen worden, omdat de onrendabele top van nieuwe woningbouw lager uitvalt. Bij tienduizenden woningen scheelt dat veel geld. Waar ligt dat aan?
“Overheden betalen flink mee aan vergunningen verlenen, de grond bouwrijp maken, kosten voor de aanleg van infrastructuur en openbaar vervoer. Maar in het oosten en in Overijssel zijn de grondprijzen lager omdat er minder schaarste is dan in bijvoorbeeld de Randstad. Daarbij komt dat nieuwkomers uit de Randstad naar de steden in het oosten verhuizen, waar al voorzieningen en verbindingen liggen. Je kunt de nieuwe woningen in dat geval beter spreiden over Nederland. Oostelijke provincies willen die kracht laten zien.”
Hoeveel subsidie kan iemand krijgen voor een woningbouwproject in Overijssel?
“Er zijn veel verschillende subsidies, waaronder 30 miljoen euro voor gebiedsontwikkeling. Daar zijn we al bijna doorheen in twee jaar tijd. De overheid heeft recentelijk de tweede Woningbouwimpuls afgegeven voor 1 miljoen euro voor betaalbare woningen in onder andere Zwolle en Deventer. Ook bieden we een provinciaal team van externe consultants dat gemeenten ondersteunt in het versnellen van woningbouw. Er is vaak sprake van te weinig capaciteit bij gemeentes en dit team geeft ze een steuntje in de rug.”
Recent pleitten de oostelijke provincies, en bijvoorbeeld de Gelderse gedeputeerde Peter Kerris ook voor meer nieuwe woningbouw in zijn provincie. Waarom willen meer provincies de aandacht trekken voor meer woningen?
“Dat is gewoon om te laten zien wat er nog meer mogelijk is. Wij kunnen helpen en iets betekenen voor het woningvraagstuk! Laatst gaven ook de noordelijke provincies aan dat ze veel kunnen bouwen maar daarvoor moet er meer aandacht komen van de landelijke overheid. Verspreid bijvoorbeeld nou eens bedrijven en studenten over Nederland, niet enkel in de overdreven volle Randstad. Dat is een olietanker die niet binnen een dag om te keren is, maar als we er geen aandacht voor vragen gaat dat nooit veranderen.”
Extra woningen
De provincie Overijssel had in 2020 ruim 510.000 woningen in de woningvoorraad, waarvan 310.000 koopwoningen en bijna 198.000 huurwoningen (CBS). De afgelopen twee jaar breidde de woningvoorraad uit met ongeveer 5.000 woningen per jaar. De provincie heeft berekend vóór 2030 circa 60.000 extra woningen nodig te hebben.
Bron: Artikel uit COBOUW 20 juli 2021
‘Kijk naar oostelijke provincies voor oplossing woningnood’ - Cobouw.nl